Bakım veren bir meslek ile mi uğraşıyorsunuz? Eğer öyleyse, sürekli bakım verdiğiniz insanların dertleri ve acılarıyla ilgileniyor olmalısınız. Bu durum şefkat yorgunluğu yaşamanıza neden olabilir.
Birilerine yardım ederken, danışanların ve hastaların travmalarına ve acılarına yakından yaklaşarak onların bakış açısını anlamaya ve acılarına karşılık vermeye çalışıyoruz. Şefkat, yardım ettiğimiz kişilere harika bir hediyedir. Acı çeken bir kişi için derin bir empati deneyimi ile birlikte onun talihsizliğini çözme veya acısına çare bulma arzusu ile ortaya çıkar.
Şefkat iyi bir şey olsa da, özellikle de yardımcı rolümüz sırasında başkalarının travmatik deneyimlerine sık sık maruz kalıyorsak, bunun bir bedeli de olabilir. Bu makalede şefkat yorgunluğunun bazı semptomlarını ana hatlarıyla anlatacağız, nasıl başladığını inceleyeceğiz ve şefkat yorgunluğuna iyi gelebilecek şeyleri konuşacağız.
Şefkat Yorgunluğu
Şefkat yorgunluğu, başkalarının acılarıyla meşgul olmaktan ve travma yaşayan kişilerle sık temastan kaynaklanan bir stres veya gerginlik biçimidir.
Şefkat yorgunluğu, kişinin zihinsel ve fiziksel sağlığını zayıflatabilen, ilişkilerini ve başkalarına bakım verme yeteneğini olumsuz yönde etkileyebilen ciddi bir sorundur.
Bu yorgunluk, aşağıdaki gibi bir dizi belirti ve davranışla kendini gösterebilir:
- Başkalarına bakma yeteneğinde veya ilgisinde azalma
- Yardım ettiğiniz insanlarla meşgul olmak
- Zihinsel ve/veya fiziksel yorgunluk
- Öfke ve sinirlilik
- Anksiyete ve/veya depresyon
- Davetsiz düşünceler
- Uyku sorunları
- İşte yardım etme konusunda umutsuzluk
- Aşırı tetikte olma
- Yardım ettiğiniz belirli faaliyetlerden, durumlardan veya kişilerden kaçınma
- Yardımcı olurken başarısız olduğumu hissetme
- Verimlilikte düşüş
- Duygusal uyuşukluk
- Kişisel ve profesyonel yaşamı ayırmada zorluk
- Sempati ve empati deneyimleme kapasitesinde azalma
- İşlevsel olmayan başa çıkma davranışları, örneğin alkol veya uyuşturucu kullanımı
- Karar verme yeteneğinin azalması
- Bağlantının kopmuş olduğunu hissetmek
- İşten duyulan tatminin azalması
Şefkat Yorgunluğuna Ne Sebep Olur?
Şefkat yorgunluğunun iki bileşeni vardır: ikincil travmatik stres ve tükenmişlik.
İşimiz sıkıntı içinde olan ya da travma geçiren başkalarına yardım etmek olduğunda, acı çeken kişinin bakış açısını benimseyerek onlarla empati kurmamız gerekir. Bunu yaparak zorunlu olarak birlikte çalıştığımız hastanın duygusal enerjisine ve travmasına maruz kalırız, bu da ikincil travmatik strese yol açabilir. Zamanla tükenmişlik yaşayabiliriz ve yardım çalışmalarımızın olumlu bir etkisi olmadığını hissedebiliriz.
Peki, bize böyle bir bedel ödetecekse olacaksa neden şefkat gerektiren işler yapmaya devam ediyoruz? Uzmanlara göre, bunu şefkat tatmini için yapıyoruz. Başkalarına yardım etmenin olumlu ve zevkli deneyimini tatmak istiyoruz. Merhamet tatminini ve yorgunluğu aynı anda yaşayabilirsiniz, ancak merhamet yorgunluğu ağır bastığında şefkat tatmini hissetme yeteneğinizi zayıflatabilir.
Dolaylı Travmanın Psikolojisi
Travma mağdurlarıyla çalışırken ikincil travmatik strese ve dolaylı travmatizasyona karşı savunmasız kalırız. Ancak dolaylı travma, ikincil travmatik stresten farklıdır ve başkalarının travmatik deneyimlerine maruz kalma nedeniyle yardımcının şemalarının (zihinsel çerçeveler veya yaşam inançları) değişmesini içerir
Başkalarının travmasını öğrenmek, yardımcının kendisini veya başkalarını anlama biçiminde derin değişiklikleri tetikleyebilir ve bu çok üzücü olabilir. Şefkat yorgunluğu ile karşılaştırıldığında dolaylı travma, yardımcının dünya görüşü değiştikçe yüzeyin altında meydana gelen daha az gözlemlenebilir. Ancak sıkıntı ve tükenmişlik belirtileri her iki deneyimde de ortak olabilir.
İkincil travmatik streste olduğu gibi, dolaylı travma da başka birinin travmasıyla empatik bir ilişki kurma yoluyla gerçekleşir. Ancak ikincil travmatik stres sıklıkla hızlı bir şekilde meydana gelirken, dolaylı travma, diğer insanların travmasını tekrar tekrar duymak yoluyla zamanla birikir.
Şefkat Yorgunluğu Nasıl Aşılır?
Şefkat yorgunluğunun üstesinden gelmenin önemli bir ilk adımı, kendine nezaketle yönelmektir. Kendine karşı şefkatli olmak, duygusal sınırlar koymak, kişinin iş yükünü azaltmak, meslektaşlarımıza zorlandığımızı bildirmek ve hatta profesyonel yardım istemek anlamına gelebilir. Müşterilerimiz bize ihtiyaç duyduğunda kendimize karşı nazik olmak zor olsa da, kendimizi savunmasız hissedersek en iyi destek olamayacağımızı biliyoruz.
Bunu söylerken, şefkat yorgunluğunun üstesinden gelmek her zaman büyük değişiklikler yapmakla ilgili değildir. Bazen bu işi neden yaptığımıza dair değerlerimizle bağlantı kurmak, şefkat yorgunluğuyla mücadele etmede ve önlemede çok önemli olabilir.
Travma eğitimi
Uzmanlaşmış travma eğitimi, şefkat yorgunluğunu azaltmada etkili bir yöntemdir. Travma hakkında daha fazla bilgi sahibi olmanın, travmaya maruz kalmaya karşı yararlı bir tampon olabilir.
Öz bakım
Bu bariz bir durum gibi görünebilir, ancak çoğumuzun başkalarına bakarken öncelik vermekte zorlandığı bir şeydir. Bakım veren meslekleri yapan kişiler üzerinde yapılan bir araştırma, daha fazla sayıda öz bakım stratejisi bildirenlerin daha az tükenmişlik ve şefkat yorgunluğu yaşadıklarını ortaya koymuştur.
Farkındalık
Araştırma, travmatik yaslı kişiyi destekleyen kişilerde bilinçli farkındalık ile şefkat tatmini arasında pozitif bir ilişki olduğunu bulmuştur. Yani farkındalığınızı geliştirdikçe şevkat duygusundan kaynaklanan tatmininiz artar ve şefkat yorgunluğunuz azalır.
Tabi bu basit uygulamaların yanında ek olarak yardım da alabilirsiniz. Başkalarına iyi gelmeye devam edebilmek için güçlü kalmalısınız. Bu nedenle önce kendinize iyi bakın.
Derya Öte Almanya’da yaşayan Türk bir ICF koçudur. Almanya Duisburg’da bulunan kendi kurmuş olduğu Derya Öte Koçluk ve Danışmanlık Akademisinde koçluk, yaşam danışmanlığı hizmetlerini yürütmekte ve aynı zamanda ICF koçluk eğitimleri vermektedir.
Hizmetlerini Türkçe ve Almanca olarak sunan Derya Öte, farklı kültürden pek çok insanın hayatlarına dokunmuş ve kişisel gelişim yolculuklarına katkı sağlamıştır.
Derya Öte ve sunduğu hizmetler hakkında daha fazla bilgi almak için +491608488493 telefon numarası veya info@lifecoach-deryaoete.de mail adresi aracılığıyla iletişim kurabilir, sosyal medya hesabından etkinlikleri takip edebilirsiniz.
